O mnie

Nazywam się Maria Weronika Kmoch. Blog założyłam 20 VII 2012 r. i miał być on opowieścią o mojej przygodzie ze stypendiami w konkursie „Moje stypendium – Opowieści stypendialne”. Konkursu nie wygrałam, ale blog prowadzę nadal. Z czasem ewoluował i dziś jest to głównie forum do dzielenia się z czytelnikami wynikami moich badań. To miejsce służące popularyzacji dziedzictwa i dziejów małej ojczyzny.

Urodziłam się 26 III 1992 r. w Przasnyszu. Wychowałam się w Jednorożcu, miejscowości określanej jako Brama Kurpiowszczyzny albo stolica zachodniej Kurpiowszczyzny. Ukończyłam jednorożecką podstawówkę i gimnazjum. Uczęszczałam do klasy humanistycznej Liceum Ogólnokształcącego im. KEN w Przasnyszu. Brałam udział w XXXVIII Olimpiadzie Historycznej, której zostałam laureatką.

Tematy regionalne zaczęłam podejmować w czasie nauki w liceum, choć pojawiały się wcześniej, podczas gimnazjalnych konkursów (pamiętam, że kiedyś opisałam jednorożecką dzwonnicę przykościelną jako lokalny zabytek wart zobaczenia). W 2010–2011 r. ramach stypendium dla szczególnie uzdolnionych uczniów i uczennic, przyznanego przez Samorząd Województwa Mazowieckiego, zgłębiałam temat I wojny światowej i II RP w pow. przasnyskim – efektem był dziewięćdziesięciostronicowy maszynopis Przasnysz 1918. W 2011 r. podjęłam studia historyczne na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie, a po roku przeniosłam się na Uniwersytet Warszawski. Realizowałam specjalizacje: nauczycielską oraz popularyzację historii z elementami dziennikarstwa. W tym czasie byłam stypendystką programu „Indeks Start2Star” Fundacji Leszka i Jolanty Czarneckich. Absolutorium uzyskałam w 2016 r. Pracę magisterską obroniłam w 2019 r. Studia ukończyłam z wyróżnieniem.

Od 2013 r. naukowo zajmuję się badaniem dziedzictwa i dziejów pow. przasnyskiego oraz Puszczy Zielonej ze szczególnym uwzględnieniem jej zachodnich krańców (gmina Jednorożec), a od 2016 r. także Puszczy Białej. Na tym blogu opublikowałam blisko 600 postów, w tym setki nt. historii lokalnych – początkowo artykuły pisane na podstawie literatury, a następnie wyniki własnych badań. Rozmawiam z mieszkańcami i mieszkankami, prowadzę badania terenowe i kwerendy w archiwach itp. Korzystam ze wszystkich możliwych źródeł po to, by dowiedzieć się jak najwięcej o mojej małej ojczyźnie, czyli Północnym Mazowszu. Działania edukacyjne i popularyzatorskie prowadzę szczególnie na Facebooku, m.in. na fanpage’ach Kurpianka w wielkim świecie oraz Kapliczki, figury i krzyże przydrożne w gminie Jednorożec. Regionalia popularyzowałam w Radiu Dla Ciebie, Radiu OKO, Radiu Nadzieja oraz w radiowej Dwójce i Trójce, zaś genealogię w „Gazecie Wyborczej” i dwukrotnie w „Pytaniu na śniadanie”. Nagrania niektórych audycji i program TV są dostępne na moim kanale na YouTube.

W 2015 r. założyłam Sekcję Historii Regionalnej Studenckiego Koła Naukowego Historyków UW, której byłam przewodniczącą. Wielokrotnie prezentowałam historię Kurpiów i Kurpianek podczas spotkań koła. W latach 2014–2019 wzięłam udział w 15 krajowych i międzynarodowych konferencjach naukowych, podczas których prezentowałam referaty na tematy regionalne. W czasie studiów należałam do Zrzeszenia Studentów Polskich. Zasiadałam we władzach oddziału na UW.

Dwukrotnie wyróżniono mnie stypendium starosty przasnyskiego za wybitne osiągnięcia w różnych sferach działalności edukacyjnej dla szczególnie uzdolnionych studentów. Efektem pierwszego projektu stypendialnego jest książka Kapliczki, figury i krzyże przydrożne w gminie Jednorożec, wydana w 2015 r. przez Gminną Bibliotekę Publiczną w Jednorożcu, zaś drugiego projektu – książka Na skraju Kurpiowszczyzny. Parafia pw. św. Floriana w Jednorożcu, którą w 2020 r. wydało Stowarzyszenie „Przyjaciele Ziemi Jednorożeckiej” (SPZJ).

Prawie codziennie ukazują się moje teksty – krótsze i dłuższe na fanpage'ach, a rzadziej dłuższe artykuły na blogu. Moje teksty to wynik prywatnych zainteresowań, ale i współprac, np. z Policją Państwową. Łącznie napisałam ponad 50 artykułów do publikacji zbiorowych, czasopism naukowych i popularnonaukowych oraz publikacji pokonferencyjnych – wszystkie podejmują tematykę historii regionalnej i liczą od kilku do kilkudziesięciu stron. Opracowałam kilka edycji źródłowych, m.in. spisy bieżeńców z pow. makowskiego oraz wspomnienia Stefana Wilgi (1911–1994) z Jednorożca. Większość takich tekstów udostępniam na portalu Academia.edu. W latach 2016–2019 napisałam 100 felietonów historycznych nt. dziejów pow. przasnyskiego w serii „Region pod lupą” w „Kurierze Przasnyskim”. Od 2017 r. na stronie SPZJ na Facebooku opublikowałam ponad 180 odcinków serii „Niedziela z historią”, w której przybliżam wybrane aspekty dziejów i dziedzictwa gm. Jednorożec.

Jestem członkinią Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Przasnyskiej, Związku Kurpiów i Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego. Pełnię funkcję wiceprezeski Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Krasnosielckiej, wiceprzewodniczącej Rady Dziedzictwa Regionalnego w Przasnyszu, członkini zarządu Oddziału Północno-Mazowieckiego Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego oraz członkini zarządu Stowarzyszenia „Przyjaciele Ziemi Jednorożeckiej”. Administruję fanpage’ami 4 ze wspomnianych organizacji oraz stroną „Rocznika Przasnyskiego” – jestem członkinią jego Rady Redakcyjnej. Należę do Rady Redakcyjnej „Rocznika Ostrowskiego”. W ramach TPZK współorganizuję cykliczne prelekcje oraz spotkania miłośników historii regionalnej i jestem współautorką pytań w corocznym „Konkursie Wiedzy o Ziemi Krasnosieckiej z Powiatem Makowskim w tle”. Od 2018 r. prowadzę Jednorożeckie Archiwum Społeczne, które założyłam. Jestem inicjatorką i przewodniczką 11 dotychczasowych „Pikników z kapliczką w tle”, inicjatorką pokazów filmów ze zbiorów archiwum społecznego oraz akcji „Noc Muzeów po Jednorojsku”, współautorką 3 wystaw plenerowych (Jednorożec i Stegna w fotografii, Lipa i okolice w fotografii, Parafia Parciaki w fotografii, Parafia Jednorożec po 1945 r.), inicjatorką konsultacji społecznych przed wystawami oraz autorką pytań w konkursach wiedzy organizowanych przez SPZJ w latach 2018–2020. Należę do redakcji „Głosu Gminy Jednorożec”, do którego piszę artykuły.

Zajmuję się genealogią rodzinną, pomagam w poszukiwaniach genealogicznych na północnym Mazowszu. Moi przodkowie i przodkinie wywodzą się zarówno z terenu powiatu przasnyskiego, m.in. z dawnych królewszczyzn, ale też z Puszczy Zielonej (Wach i Wykrot) oraz Puszczy Białej (Długosiodło, Porządzie, Sieczychy). Czuję się Kurpianką z krwi i gnata! Wśród moich przodkiń i przodków znalazłam też drobną szlachtę i osadników niemieckich. Ten mix mnie intryguje i może też tłumaczy różnorodność podejmowanych przeze mnie zagadnień. W zakresie genealogii indeksowałam księgi metrykalne, przeczesywałam źródła pozametrykalne, popularyzowałam genealogię w mediach. Rozbudowuję własne drzewo genealogiczne. Jestem dumna z wiejskiego pochodzenia i tego, że rodzina przeżyła bieżeństwo!

W grupie na Facebooku Społeczność bloga Kurpianka w wielkim świecie sieciuję osoby pochodzące z naszego regionu. Z mojej inicjatywy powstał projekt renowacji figury św. Rocha w Przasnyszu. Konsultowałam renowacje przydrożnych obiektów sakralnych w regionie, zainspirowałam projekty poświęcone kapliczkom, figurom i krzyżom na terenie Północnego Mazowsza, Pomorza Zachodniego i Wielkopolski. Byłam konsultantką merytoryczną rozdziału w powieści historyczno-sensacyjnej Fatum Jerzego Woźniaka (2019). Prowadziłam warsztaty dla przasnyskich podstawówek w ramach inicjatywy „Moje miejsce – historia mówiona” w projekcie „Równać szanse” realizowanym przez TPZP (2017) i lekcje regionalne w jednorożeckiej podstawówce z okazji 100-lecia niepodległości Polski (2018), wykładałam na spotkaniach w dworze w Krzynowłodze Wielkiej, podczas Letniej Szkoły Dialektu Kurpiowskiego prowadzonej przez Związek Kurpiów w Jednorożcu i wernisażu wystawy w Muzeum Historycznym w Przasnyszu Na posterunku. Policja Państwowa w powiecie przasnyskim w latach 1919–1939, której historię opracowałam (2019), jak również prowadziłam warsztaty na temat historii lokalnej podczas XVIII Spotkania Organizacji Działających na Obszarach Wiejskich w Marózie (2019) oraz II Mazowieckiego Forum Turystyki Kulturowej (2020). W 2020 r. z Fundacją na rzecz Wielkich Historii zrealizowałam w Jednorożcu projekt „Zaopiekuj się pamięcią”. W roku 2021 prowadziłam warsztaty dla ambasadorów i ambasadorek projektu i webinary dla nauczycielstwa, edukatorów i edukatorek, regionalistów i regionalistek nt. aplikacji ToTuBy do poznawania historii lokalnych.

W latach 2002–2008 byłam członkinią Kurpiowskiego Zespołu Pieśni i Tańca „Jutrzenka”, teraz wracam do śpiewania. Od 2020 r. jest członkinią Kurpiowskiej Wspólnoty Pieśni. Uczę się pieśni z bezpośredniego przekazu od śpiewaczek. Czasem występuję z moimi kompankami. O dotychczasowych doświadczeniach śpiewaczych opowiadałam na live'ie organizowanym przez Stowarzyszenie Pracownia Etnograficzna.

Działalność naukową, popularnonaukową i społeczną w regionie łączę z pracą zawodową w Warszawie, gdzie mieszkam od 2012 r. Od 2016 r. nauczycielką historii oraz historii i społeczeństwa (okresowo także wiedzy o społeczeństwie) w I Społecznym Liceum Ogólnokształcącym im. im. Maharadży Jam Saheba Digvijay Sinhji. Do 2019 r. uczyłam też w Społecznym Gimnazjum Hispaniola (historia i wiedza o społeczeństwie). Na zajęciach prowadzę m.in. edukację regionalną, podkreślam wagę opowieści rodzinnych i herstorii (historii kobiet) oraz wykorzystuję nowe technologie do popularyzacji historii. Współtworzę zajęcia interdyscyplinarne (moduły). Uwielbiam działania projektowe i zajęcia w przestrzeni pozaszkolnej. Stawiam na umiejętności. Jestem panią od Wikipedii i Nauczycielką Zwolnioną z Teorii. Wspieram osoby biorące udział w Olimpiadzie Historycznej. Od początku pracy w szkole, czyli od 2016 r., jestem wychowawczynią.

Prowadzę kilka fanpage'y oraz dwa konta na Instagramie (@mwkmoch oraz @kurpiebiale). Jestem odpowiedzialna za szkolny Facebook i Instagram. Wykorzystuję media społecznościowe jako kanał komunikacyjny. Nie boję się wystąpień publicznych, lubię je.

Od 2012 r. robię redakcje i korekty tekstów, głównie popularnonaukowych i naukowych z zakresu historii i etnografii. W czasie studiów przez 3 lata byłam redaktorką naczelną studenckiego czasopisma naukowego „Teka Historyka”. Jestem redaktorką i korektorką w redakcji „Rocznika Przasnyskiego”. Te same funkcje pełnię w redakcji „Wieści znad Orzyca”, „Krasnosielckiego Zeszytu Historycznego” i „Głosu Gminy Jednorożec”. Dbam o jakość publikacji na Północnym Mazowszu.

W 2015 r. Kapituła Medalu im. Stanisława Ostoi-Kotkowskiego nagrodziła mnie medalem w kategorii „Debiut”. W 2016 r. otrzymałam nagrodę Prezesa Związku Kurpiów „Kurpik” w kategorii „Promowanie regionu”. W 2019 r. zostałam wyróżniona Nagrodą Mazowieckiego Programu Edukacji Kulturalnej za Społeczne Działania Twórcze w subregionie ostrołęckim, którą przyznano za aktywność obywatelską, pasję badawczą i siłę sprawczą. W 2020 r. otrzymałam honorowe obywatelstwo gminy Kadzidło. W 2021 r. otrzymałam Statuetkę Jednorożca 2020 za wyjątkowe zaangażowanie, bezcenny wkład pracy badawczej na rzecz gminy i społeczności Jednorożeckiej, za stwarzanie niezbędnych warunków dla poznawania historii, dziedzictwa ziemi kurpiowskiej oraz jednorożeckiej a także promocję naszej gminy [Jednorożec] w przestrzeni publicznej. W 2021 r. zostałam nominowana do Nagrody im. Ireny Sendlerowej „Za naprawianie świata”.

Uwielbiam poznawać ludzi i ich historie oraz gubić się w miastach i wsiach, by za rogiem odkryć coś niesamowitego. Radością napawa mnie możliwość dzielenia się wiedzą z innymi i samo uczenie się, ciągły rozwój. Szukam kobiecych tropów w historii, czytam herstoryczne książki, realizuję takie projekty na lekcjach. Piszę biogramy kobiet na Wikipedii. Interesują mnie głównie chłopi, chłopki, Kurpie i Kurpianki. Przedstawicielkami i przedstawicielami elit zajmuję się rzadko, ale zdarza się. Intryguje mnie wielokulturowość, więc piszę m.in. o Żydach, ewangelikach, mariawitach, cerkwiach, klasztorach... Lubię odtwarzać historię danego człowieka, uwielbiam mikrohistorie, intryguje mnie historia ludowa.

Zapraszam do wspólnego poznawania fascynującego świata lokalnych i rodzinnych historii!